Экспертнае меркаванне загадчыка аддзела прыродакарыстання і развіцця зялёнай эканомікі Навукова-даследчага эканамічнага інстытута Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь Аляксандра Шушкевіча ў газеце «СБ. Беларусь сёння»

Паводле розных разлікаў, уяўленне аб будучыні планеты дастаткова туманна. Праз шэсць гадоў для задавальнення патрэб нам трэба будзе столькі рэсурсаў, колькі могуць даць дзве планеты, а да 2050 года - тры планеты. Усё гэта - вынік дзеяння так званай лінейнай эканомікі. Пачатак яе злучана з прамысловай рэвалюцыі пазамінулага стагоддзя, што меркавала толькі вытворчасць і спажыванне; пасля аднаразовага выкарыстання прадукцыя ішла ва ўтыль. Усё гэта прывяло да перавытворчасці і пераспажывання.

Вырашыць праблему можна пераходам ад лінейнай эканомікі да цыркулярнай. Прасцей кажучы, атрымліваць выгаду з паўторнага выкарыстання матэрыяльных патокаў. У Беларусі Саветам Міністраў зацверджана Нацыянальная стратэгія развіцця эканомікі замкнутага цыкла да 2035 года. Што плануецца зрабіць?

Трэба адзначыць, што для Беларусі тэма эканомікі замкнёнага цыкла не новая. Прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка рэгулярна агучвае сваё патрабаванне павысіць эфектыўнасць сістэмы работы з адходамі, павялічыць збіральнасць і ўзровень здабывання другасных матэрыяльных рэсурсаў. Неаднаразова Кіраўнік дзяржавы закранаў і тэму эфектыўнага выкарыстання тэхнікі. Паколькі ў яе закупку краіна ўкладвае каласальныя сродкі, абслугоўванню машын павінна ўдзяляцца першарадная ўвага. Гэта Аляксандр Лукашэнка яшчэ раз падкрэсліў у час нядаўняй нарады, прысвечанай развіццю вёскі і павышэнню эфектыўнасці аграрнай галіны.

Тут важны комплексны падыход, адзначае загадчык аддзела прыродакарыстання і развіцця зялёнай эканомікі НДЭІ Міністэрства эканомікі Аляксандр Шушкевіч:

- Усё пачынаецца з праектавання прадукцыі. У аснове ўсяго - максімальнае выкарыстанне другасных і аднаўляльных рэсурсаў. Прадукт павінен быць надзейным і служыць як мага даўжэй, а калі выпрацуе свой рэсурс, яго неабходна перапрацаваць з атрыманнем якаснай другаснай сыравіны. Гэты падыход уключае ўвесь жыццёвы цыкл прадукцыі - ад яе праектавання, вытворчасці з мінімальнай колькасцю адходаў і страт да інтэнсіўнага спажывання і ўтылізацыі. Ёсць варыянт і сумеснага спажывання, так званы шэрынг. Калі скончыцца першы цыкл, важна наяўнасць магчымасці продажу тавара для другаснага карыстання ці рамонту. А калі гэта немагчыма, тады раскладванне на зыходныя другасныя матэрыялы, якія можна залучыць у паўторны цыкл.

Згодна з разлікамі НДЭІ Мінэканомікі, сумарны эканамічны эфект ад развіцця эканомікі замкнёнага цыкла ў Беларусі можа скласці да 5 працэнтаў ВУП за перыяд 2025-2040 гадоў, або каля 0,3 працэнта росту ВУП штогод.

- Сумарны ўклад "цыркулярных" відаў дзейнасці (сферы збору і перапрацоўкі адходаў, рамонту прамысловых і спажывецкіх тавараў, іх арэнды, пракату і лізінгу) у ВУП у 2021 годзе, паводле нашых ацэнак, склаў 1,4 працэнта, - адзначыў Аляксандр Шушкевіч. - Выкарыстанне падыходаў эканомікі замкнёнага цыкла ў вытворчасці складаных тавараў працяглага спажывання можа прывесці ў галінах прамысловасці да зніжэння матэрыяльных затрат на 12-23 працэнты. Для асобных спажывецкіх тавараў - прадукты харчавання, напоі, тэкстыльныя вырабы і ўпакоўка - агульнасусветны патэнцыял зніжэння матэрыяльных затрат ацэньваецца ў 20 працэнтаў.

Поўны тэкст чытайце ў артыкуле Уладзіслава Сычэвіча, газета «СБ.Беларусь сегодня»»