Намеснік дырэктара па навуковай рабоце Навукова-даследчага эканамічнага інстытута Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь Аляксандр Курлыпа прыняў удзел у Міжнародным форуме эканамічнага супрацоўніцтва

Прамысловасць мае ключавое значэнне для беларускай эканомікі. Вядома, стратэгіі яе развіцця надаецца вялікая ўвага. Ужо намечаны планы да 2040 года. Аб тым, як зменіцца беларуская прамысловасць за гэты тэрмін, на Міжнародным форуме эканамічнага супрацоўніцтва ў Мінску расказаў намеснік дырэктара па навуковай рабоце Навукова-даследчага эканамічнага інстытута Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь Аляксандр Курлыпа. Менавіта НДЭІ Мінэканомікі з'яўляецца галаўной навукова-даследчай установай рэспублікі па падрыхтоўцы дзяржаўных прагнозаў і праграм сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны.

«Прамысловасць выступае драйверам эканамічнага росту ў нашай краіне. На галіну прыпадае 27,5 працэнта валавога ўнутранага прадукту Беларусі. У сусветным рэйтынгу краін па індэксе канкурэнтаздольнасці прамысловасці Беларусь заняла ў 2021 годзе 53-е месца, уступаючы сярод краін СНД толькі Расіі», - адзначыў Аляксандр Курлыпа.

Новая рэдакцыя закона "Аб дзяржаўным прагназаванні і дзяржаўным планаванні", якая ўступіла ў сілу, а таксама пастанову Савета Міністраў аб мерах па рэалізацыі гэтага закона і лакальныя акты вызначылі стройную сістэму дакументаў дзяржаўнага прагназавання на доўгатэрміновы, сярэднетэрміновы і кароткатэрміновы перыяды, заснаваную на прынцыпах навуковай абгрунтаванасці, сістэмнасці. , рэалістычнасці і эфектыўнасці.

«Наша краіна ўступіла ў новы прагнозны цыкл, калі распрацоўваюцца і праходзяць шырокае абмеркаванне доўгатэрміновых дакументаў па прагназаванні і планаванні. Падрыхтаваны комплексны прагноз навукова-тэхнічнага прагрэсу да 2045 года. Завяршаецца падрыхтоўка Нацыянальнай стратэгіі ўстойлівага развіцця да 2040 года (НСУР-2040). Менавіта там вызначаюцца прыярытэты доўгатэрміновага развіцця ўсіх сфер, уключаючы прамысловасць», - звярнуў увагу эксперт.

У адпаведнасці з праектам НСУР-2040 стратэгічная мэта развіцця прамысловасці - стварэнне канкурэнтаздольнага, структурна збалансаванага і ўстойлівага прамысловага комплексу. Чаканым вынікам дасягнення мэты павінен стаць рост прадукцыйнасці працы па валавой дабаўленай вартасці ў 2,1 раза. Доля сярэднетэхналагічных і высокатэхналагічных вытворчасцей у валавой дабаўленай вартасці апрацоўчай прамысловасці павінна скласці 50 працэнтаў, а колькасць робатаў на 10 тыс. работнікаў - не менш за 150 адзінак.

"Такім чынам, перад прамысловасцю краіны да 2040 года стаяць амбіцыйныя задачы па росту прадукцыйнасці працы, структурным зрухам на карысць высокатэхналагічных галін і паскоранай рабатызацыі вытворчасці", - падсумаваў Аляксандр Курлыпа.

Паводле яго слоў, для павышэння канкурэнтаздольнасці найважнейшай задачай прамысловасці застаецца набліжэнне ўзроўню прадукцыйнасці працы да паказчыкаў у эканамічна развітых краінах Еўрапейскага саюза.

«На рост прадукцыйнасці працы непасрэдны ўплыў аказваюць інвестыцыі ў асноўны капітал. Як вядома, існуе прамая залежнасць паміж павышэннем ўзроўню аўтаматызацыі і цыфравізацыі вытворчых працэсаў, з аднаго боку, і ростам прадукцыйнасці працы - з другога бакоў».

На думку эксперта, прамысловы комплекс мае патрэбу ў прарыўных праектах. Другім важнейшым мэтавым паказчыкам доўгатэрміновага развіцця прамысловага сектара выступае доля высокатэхналагічных відаў дзейнасці ў аб'ёме прамысловай вытворчасці. Чым вышэй значэнне паказчыка, тым больш тэхналагічна складана структура прамысловага комплексу і тым вышэй яго канкурэнтаздольнасць. Па словах эксперта, дынаміка тэхналагічнай структуры прамысловасці Беларусі ў цэлым сведчыць аб паляпшэнні. Так, за апошнія 10 гадоў у Беларусі адбыўся рост долі дабаўленай вартасці высокатэхналагічных відаў дзейнасці ў агульным аб'ёме апрацоўчай прамысловасці з 3,5 працэнта да 6,8 працэнта. Для далейшага павелічэння долі патрэбна актыўная мадэрнізацыя вытворчасцей мікрасхем, медыцынскага і дыягнастычнага абсталявання, нарошчванне фармацэўтычнай вытворчасці. Важная і работа па імпартазамяшчэнні. Трэці мэтавы індыкатар - узровень рабатызацыі вытворчасці.

«У 2022 годзе сярэднесусветны паказчык дасягнуў ўзроўню 151 робат на кожныя 10 тыс. работнікаў. Пры гэтым у Беларусі - тры робаты, у Расіі - 19. Сярод прычын неабходнасці рабатызацыі - вызваленне работнікаў для стварэння новых вытворчасцей. Па нашых разліках, на рабатызацыю спатрэбіцца $2 млрд за 15 гадоў», - адзначыў Аляксандр Курлыпо.

Ён таксама пералічыў прыярытэтныя напрамкі прамысловага развіцця Беларусі да 2040 года, сярод якіх: паглыбленне вытворчай кааперацыі ў рамках Саюзнай дзяржавы; пашырэнне прамысловага супрацоўніцтва з Кітаем; лічбавая трансфармацыя; апераджальнае развіццё высокатэхналагічных і сярэднетэхналагічных прамысловых відаў дзейнасці; павышэнне тэхналагічнага ўзроўню традыцыйных прамысловых відаў у дзейнасці.

«На аснове комплекснага прагнозу навукова-тэхнічнага прагрэсу і Нацыянальнай стратэгіі ўстойлівага развіцця органы дзяржаўнага кіравання распрацоўваюць галіновыя стратэгіі на 10 і больш гадоў. Найважнейшае значэнне ў стратэгіях развіцця галін адводзіцца лічбавай трансфармацыі, што прадугледжвае паслядоўнае ўкараненне інфармацыйна-камунікацыйных тэхналогій і лічбавых рашэнняў штучнага інтэлекту, інтэрнета рэчаў. Прыярытэтным пытаннем з'яўляецца павелічэнне глыбіні перапрацоўкі мясцовых сыравінных рэсурсаў», - падкрэсліў эксперт.

Актуальнай уяўляецца і распрацоўка тэхналагічных карт развіцця відаў эканамічнай дзейнасці. НДЭІ Мінэканомікі праведзена сістэмная работа па фарміраванні гэтых карт для развіцця галін эканомікі.

«Напрыклад, мапа па перапрацоўцы драўніны хімічным шляхам. Прапановы інстытута накіраваны на паглыбленне перапрацоўкі драўніны і на ўключэнне ў вытворчы працэс пабочных прадуктаў. Неабходна адыходзіць ад экспарту цэлюлозы, іншых паўфабрыкатаў і ствараць вытворчасці па глыбокай перапрацоўцы драўніны, цэлюлозы на нашай тэрыторыі, скарачаючы адходы вытворчасці. Словам, перспектывы развіцця галін у першую чаргу звязаны з павелічэннем глыбіні перапрацоўкі сыравіны. Усяго для органаў дзяржкіравання была распрацавана 31 тэхналагічная карта з патэнцыяльным эфектам ад імпартазамяшчэння на суму больш як $8 млрд», - распавёў Аляксандр Курлыпа.

Па словах эксперта, калі ў наступную пяцігодку (2026-2030 гг.) акцэнт зроблены на максімальна магчымую загрузку ўжо наяўных вытворчых магутнасцяў, то ў перыяд з 2031 па 2040 г. прыярытэты мяняюцца. На першы план выступае цыфравізацыя прамысловых вытворчасцей, уключаючы аптымізацыю бізнес-працэсаў, укараненне перадавых вытворчых тэхналогій, якія базуюцца на прынцыпах канцэпцыі "Індустрыя 4.0".